එදා බුදු පියාණන් වහන්සේ දවස විසූ බොහෝ දෙනා
බුදු පියාණන් වහන්සේගෙන් ම හෝ උන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලාගෙන් බුදු බණ අසා, ඒ බුදු බණෙහි සත්‍යතාව දැකගන්නා ‘දහම්
ඇ...ස පාදාගැනීමට’ සමත් වූ හ. එසේ දහම් ඇස
පාදාගත් පුද්ගලයන් අතරින් ඇතැමෙක් මේ ජීවිතයේදී ම උතුම් රහත් සම්බෝධිය පසක්
කරගැනීමේ අරමුණින් සම්බාධ බහුල වූ ගිහි දිවිය හැරපියා නිදහස් වූ පැවිදි බිමට
බැසගෙන බ්‍රහ්මචාරී ව වෙසෙමින් නිවන් මග වැඩීමෙහි නිරත වූ හ.
එදා දඹදිව ථුල්ලකොට්ඨිත නියම්ගමෙහි විසූ
රට්ඨපාල නම් සිටු තරුණයා පැවිදි බිමට පත් වූ ආකාරය ඒ සඳහා කදිම නිදසුනකි. පසු කලෙක
රහතන් වහන්සේ නමක බවට පත් වී, තමා නවයොවුන් වියේදී ම පැවිදි වීමට යොමු වූ
ආකාරය පිළිබඳ උන් වහන්සේ කෝරව්‍ය නම් රජු හමුවේ පැහැදිලි කොට ඇත්තේ මෙලෙසිනි:
මහ නිරිඳුනි, විසිතුරු
වූ මෙලොවේ
සිත කලඹනසුලු, මධුර, මනෝහර
යම් කම්සැපයක් ඇතැ යි සිතේ නම්
ඒ කම්සැපයෙහි ආදීනව දැක
පැවිදි බිමට පත් වූයෙමි මෙලෙසින්
නටුවෙන් ගිලිහෙන තුරු-පල විලසින්
බාල, තරුණ හා මහලු දනන් සැම
හැර-යන කල ලොව, ගිලිහී දිවියෙන්
උතුම් පැවිද්දෙහි ඇති සැනසුම දැක
පැවිදි බිමට පත් වූයෙමි මෙලෙසින්
(රට්ඨපාල සූත්‍රය - ම.නි.)
මේ අයුරින් එදා රට්ඨපාල සිටු තරුණයා පමණක්
නො ව, එවැනි සිය දහස් ගණනක් තව බොහෝ දෙනා බුදු බණ
අසා දහම් ඇස පාදාගෙන කාමභෝගී ගිහි දිවිය හැරපියා පැවිදි බිමට බැසගත් ආකාරය ඇත්තෙන්
ම අසිරිමත් ය.
කෙසේ වෙතත් එදා බුදු සසුනෙහි ශ්‍රාවකත්වය
ලැබූ ඇතැම් කෙනෙක් විවිධ හේතූන් නිසා උතුම් වූ පැවිදි බිමට බැසගැනීමට නොහැකි ව
ගිහි දිවිය තුළ රැඳී සිටිමින් ම තම-තමන්ගේ ශක්ති පමණින් ආර්ය මාර්ගය වැඩීමෙහි
යෙදුණහ. ඔවුන් අතරින් සමහර කෙනෙක් ගිහි ගෙය තුළ ම උතුම් වූ බ්‍රහ්මචාරී දිවි
පෙවෙතක් ගත කරමින් අතිශයින් ම දහමට නැඹුරු වූ අල්පේච්ඡ ජීවිත ගත කළහ.
විශේෂයෙන් ම එදා අනාගාමි ඵලයට පත් ව සිටි
උපාසකඋපාසිකාවන් ගිහි ජීවිතය ගත කළේ ඒ අයුරිනි. බුදු පියාණන් වහන්සේගේ සූත්ර
දේශනාවන් තුළ හමු වන හත්ථිගාමක උග්ග ගෘහපති, චිත්ත ගෘහපති, දීඝායු උපාසක, නන්ද මාතා උපාසිකාව ආදි
අනාගාමි ගිහි ශ්‍රාවකශ්‍රාවිකාවන්ගේ චරිත තුළින් ඒ බව මනා ව පැහැදිලි වෙයි.
එවැන්නන්, බුදු සමිඳුන් විසින් හඳුන්වා ඇත්තේ ‘බ්‍රහ්මචාරී
ගිහි ශ්‍රාවකයන්’ (ගිහි ඕදාතවසනා බ්‍රහ්මචාරිනෝ) වශයෙනි.
කෙසේ වෙතත් මේ බුදු සසුනෙහි දහම් ඇස පාදාගත්
තවත් බොහෝ ශ්‍රාවකශ්‍රාවිකාවෝ,
මිය යන තුරු ම ‘කාමභෝගී
ගිහියන්’ (ගිහි ඕදාතවසනා කාමභෝගිනෝ) වශයෙන් ජීවිතය ගත
කළහ. විශේෂයෙන් ම එදා බුදු සමිඳුන් දවස විසූ බොහෝ සෝතාපන්න උපාසක-උපාසිකාවන් ගත
කළේ එවන් කාමභෝගී ජීවිත බව බුදු පියාණන් වහන්සේගේ සූත්ර දේශනා තුළින් පැහැදිලි
වෙයි. අප හොඳින් අසා හුරුපුරුදු අනේපිඬු සිටුතුමා, බිම්බිසාර
රජු, විශාඛා සිටු දියණිය වැනි ආර්ය ශ්‍රාවකශ්‍රාවිකාවෝ එසේ
කාමභෝගී ගිහි ජීවිත ගත කළ සෝතාපන්න පුද්ගලයෝ වූ හ.
තව ද ධර්මානුකූල ව විමසා බැලීමේදී සෝවාන්
පුද්ගලයන් පමණක් නො ව, සකෘදාගාමි ඵලයට පත් වූ පුද්ගලයන් වුව ද
කාමභෝගි ගිහි ජීවිත ගත කිරීම අභව්‍ය දෙයක් නොවන බව පෙනී යයි. ඊට හේතුව නම්, කාමයන්හි ඇලීම හා ගැටීම ඇති කරවන කාමරාග - පටිඝ යන
කෙලෙස් සංයෝජනයන් තව ම ඔවුන් කෙරෙන් මුළුමනින් ම ප්‍රහාණය වී නොතිබීම යි. මෙසේ
බුද්ධ ශ්‍රාවකයන් අතරෙහි කාමභෝගි ගිහි ජීවිත ගත කරමින් නිවන් මග වඩන බොහෝ ගිහියන්
සිටිය හැකි ආකාරය පැහැදිලි කරමින් එක් අවස්ථාවක බුදු පියාණන් වහන්සේ ම වච්ඡගොත්ත
නම් පිරිවැජියාට මෙසේ වදාරා ඇත:
“වච්ඡය,
එක් සියයක් නො වෙයි, දෙ සියයක් නො වෙයි, තුන් සියයක් නො වෙයි, සිව් සියයක් නො වෙයි, පන් සියයක් නො වෙයි. මාගේ
ශ්‍රාවකයන් අතරෙහි, දහම් ඔවදන් අනුව සසුන කරන්නා වූ, සැකයෙන් එතෙර වූ, කෙසේ ද කෙසේ ද යන අවුල්
දුරු වූ, දහමෙහි විශාරද වූ, අනුන් මත නොරැඳී ශාස්තෘ ශාසනයෙහි හැසිරෙන්නට සමත් වූ, කාමභෝගී ව ගිහිගෙහි වසනා උපාසකයෝ බොහෝ වෙති.” (මහා වච්ඡගොත්ත සූත්‍රය, ම.නි.)
මේ අනුව එදා මෙන් ම අදත්, අද මෙන් ම හෙටත්, යම් තාක් කල් නිර්මල වූ
තථාගත දේශනාවන් ජීවමාන ව පවතී ද,
යම් තාක් කල් ඒ දේශනාවන්ගේ සත්‍යතාව
දැකගන්නට සමත් නැණවත් (විඤ්ඤූ) පුරුෂයන් ලොව සිටී ද, ඒ
තාක් කල් මේ සම්බුදු සසුන, දහම් ඇස පාදාගත් ගිහි පැවිදි ශ්‍රාවකශ්‍රාවිකාවන්ගෙන්
හිස් නොවනු ඇත. එසේ මේ බුදු සසුනෙහි දහම් ඇස උපදවාගත් ආර්ය ශ්‍රාවකයකුගේ ජීවිතය බ්‍රහ්මචාරි
පැවිදි ජීවිතයක් ලෙස හෝ බ්‍රහ්මචාරි ගිහි ජීවිතයක් ලෙස හෝ කාමභෝගි ගිහි ජීවිතයක්
ලෙස හෝ ක්‍රියාත්මක වීමට ඉඩ ඇත. ඒ කුමන ආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක වුවත් දහම් දුටු
ජීවිතය සැම විට ම තථාගත ධර්මය මත පිහිටි, තථාගත ධර්මය පෙරටු කොටගත්, තථාගත ධර්මය අනුව මෙහෙයවෙන නිවැරදි ජීවිතයකි.
තමන්ටත් අනුන්ටත් උපකාර පිණිස ලෙවී-ලොවුතුරු
අභිවෘද්ධිය පිණිස යොමු වූ උතුම් ජීවිතයකි. ‘දහම් දුටු ජීවිතයක’ ස්වභාවය එය යි, අගය එය යි, අසිරිය ද එය යි! පුද්ගලයකු සෝවන් ඵලයට පත් වූ පමණින්, ඔහු තුළ පවත්නා කම් සැප පිළිබඳ ආශාව හෙවත් කාමරාගය ප්‍රහාණය
වීමත් සිදු නො වෙයි. කාමභෝගි ගිහි ජීවිත ගත කරන්නා වූ සෝතාපන්න ශ්‍රාවකශ්‍රාවිකාවන්
ද මේ බුදු සසුනෙහි විද්‍යමාන වන්නේ එබැවිනි. දැහැමි ව කම් සැප විඳීමට සෝවාන්
ඵලයෙන් බාධාවක් නැති බව ඒ අනුව පැහැදිලි වෙයි.
කෙසේ වෙතත් කාමභෝගී ගිහි දිවියක පවත්නා
කාර්ය බහුල නොසන්සුන් අවිවේකී බව නිසා සෝවන් පුද්ගලයකුගේ නිවන් මග ඉදිරි ගමනට නම්
එයින් විවිධ බාධා ඇති විය හැකි ය. බුදු පියාණන් වහන්සේ බොහෝ විට ගිහි ගෙය සම්බාධ
බහුල තැනක් (සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ) ලෙසත්, පැවිදි ජීවිතය හිස් අහස
වැනි නිදහස් තැනක් (අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා) ලෙසත් වදාරා ඇත්තේ එහෙයිනි.
එක් අවස්ථාවක බුදු පියාණන් වහන්සේ හමුවට
පැමිණි ධම්මදින්න නම් උපාසකතුමා,
තමා ගත කරන කාමභෝගී ගිහි දිවියේ ස්වභාවය
අනුව බුදු පියාණන් වහන්සේගේ ගැඹුරු දේශනාවන්ට සිත යොමු කරමින්, ඒ දේශනාවන්ට එළඹෙමින් කාලය ගත කිරීම පහසු නොවන්නේ යැ යි
පවසා ඇත:
“ස්වාමීනි, අඹුදරුවන්ගෙන් බාධා ඇති
ගිහිගෙවල්හි වෙසෙන්නා වූ, කසී සඳුන් ගල්වන්නා වූ, මල් ගඳ විලවුන් දරන්නා වූ, රන්-රිදී, මිල- මුදල් පරිහරණය කරන්නා වූ අපට, තථාගතයන් වහන්සේ වදාළ, යම්
ඒ ගැඹුරු වූ ගැඹුරු අරුත් ඇත්තා වූ, ලෝකෝත්තර වූ, ශූන්‍යතා පටිසංයුත්ත වූ, සූත්ර
දේශනාවන් අනුව කලින් කල වාසය කිරීම පහසු නො වෙයි. එහෙයින් ස්වාමීනි, පන්සිල්හි පිහිටා සිටින අප හට ගැළපෙන යම් උතුම් දහමක්
දේශනා කරන සේක් වා.” (ධම්මදින්න සූත්‍රය, සෝතාපත්ති සංයුත්තය - සං.නි.)
බුදු පියාණන් වහන්සේ ඉදිරියේ ඉහත ප්‍රකාශය
කළ ධම්මදින්න උපාසකයා පෘථග්ජනයකු නොවන බවත් ඔහු සතර සෝතාපත්ති අංගයන්ගෙන් යුක්ත වූ
‘සෝවාන් ආර්ය ශ්‍රාවකයකු’ බවත්
එම ධම්මදින්න සූත්‍රය විමසා බැලීමේදී පෙනී යයි. මෙසේ බුදු පියාණන් වහන්සේගේ සූත්ර
දේශනාවන් තුළින් නැවත නැවතත් පැහැදිලි වන්නේ, ‘රැකීරක්‍ෂා ව්‍යාපාර
කරමින්, මිලමුදල් පරිහරණය කරමින්, අඹුදරුවන් පෝෂණය කරමින්, කම්
සැප විඳිනා ගිහියකු සෝවාන් පුද්ගලයකු විය හැක්කේ ය’ යන්න
අභව්‍ය කරුණක් නොවන බව යි.
කෙසේ වෙතත් මෙහිදී ප්‍රශ්නයක් මතු විය හැකි
ය. එනම් මේ අයුරින් සෝවාන් පුද්ගලයන් ද කම්සැප විඳීමෙහි යෙදෙන්නේ නම්, ඔවුන් හා පෘථග්ජනයන් අතර ඇති වෙනස කුමක් ද යන්න යි.
ඇත්තෙන් ම එහිලා ඔවුන් දෙපිරිස අතර විශාල වෙනසක් ඇත. ඒ වෙනස ඇත්තේ මූලික ව ම ඔවුන්
කම්සැප සොයන හා කම්සැප විඳින ආකාරයෙහි ය. අශ්‍රැතවත් පෘථග්ජනයා කම්සැප සෙවීමේදී
මෙන් ම කම්සැප විඳීමේදී ද ඕනෑ ම ආකාරයක පාපයක් කිරීමට යොමු විය හැකි ය. එහෙත්
සම්මා දිට්ඨියෙන් යුත් සෝවාන් පුද්ගලයා නම් කිසි විටෙකත් කම් සැප සෙවීමේදී හෝ කම්
සැප විදීමේදී හෝ අපාගත වන පාප සිදු නො කරයි. ඊට හේතුව, සෝවාන් පුද්ගලයාගේ කාමභෝගී ගිහි දිවිය දහමින් පෝෂණය වූ, දහමෙහි පිහිටියා වූ නිවැරදි ජීවිතයක් වීම යි. එවන්
නිවැරදි කාමභෝගී ජීවිතයක දැකිය හැකි මූලික ලක්ෂණ සතරක් පිළිබඳ ව අංගුත්තර නිකායේ
දසක නිපාතයේ උපාලි වර්ගයෙහි එන ‘කාමභෝගී සූත්‍රයෙහි’ බුදු පියාණන් වහන්සේ පෙන්වා වදාරා ඇත. ඒවා නම්:
1. දිවි පැවැත්ම සඳහා අවශ්‍ය ධන-භෝග ඉපයීමෙහිදී, සැහැසිකමින් තොර ව ඉතා දැහැමි ව ක්‍රියා කිරීම (ධම්මේන
භෝගේ පරියේසති අසාහසේන)
2. දැහැමි ව උපයාගත් ධනයෙන් තම ජීවිතය සැපවත් කරගැනීමට හා
පිනවීමට ක්‍රියා කිරීම (ධම්මේන භෝගේ පරියේසිත්වා අසාහසේන, අත්තානං සුඛේති පීනේති)
3. දැහැමි ව උපයාගත් ධනයෙන් කොටසක් තම මවුපිය, නෑහිතමිතුරු ආදි අන්‍යයන්ගේ, සැපය-සතුට වෙනුවෙන් වෙන් කිරීම හා පුණ්‍ය කර්මයන් සඳහා
යෙදවීම (ධම්මේන භෝගේ පරියේසිත්වා... සංවිභජති, පුඤ්ඤානි කරෝති)
4. සැප සම්පත් කෙරෙහි ගිජු නොවී, මුළා නොවී, නොගැලී, ඒවායෙහි ආදීනවයන් ද දකිමින්, ඒවායින් මිදීමේ අවශ්‍යතාව ද නුවණින් වටහාගෙන සම්පත්
පරිභෝජනය කිරීම (තේ ච භෝගේ අගතිතෝ අමුච්ඡිතෝ, අනජ්ඣාපන්නෝ, ආදීනවදස්සාවී, නිස්සරණ පඤ්ඤෝ
පරිභුඤ්ජති)
(කාමභෝගී සූත්‍රය - දසක නිපාතය - අං.නි.)
ඉහත කාමභෝගී සූත්‍රයෙහි බුදු සමිඳුන්
තවදුරටත් මෙලොව විද්‍යමාන වන කාමභෝගී ගිහියන් දස දෙනකු පිළිබඳ විග්‍රහ කර ඇත. එහි
අවසානයේ බුදු පියාණන් වහන්සේ වදාරන්නේ, ඒ දස ආකාර කාමභෝගීන්
අතරින් ඉහත සඳහන් වූ සතර අංගයන්ගෙන් යුත් පුද්ගලයාගේ ජීවිතය ම උතුම් වන බව යි; ශ්‍රේෂ්ඨ වන බව යි.
“ගෘහපතිය, මේ දස කාමභෝගීන් අතුරෙන්
යම් කාම භෝගියෙක් සැහැසිකමින් තොර ව, දැහැමින් භෝග උපයාගනියි ද, එසේ සැහැසිකමින් තොර ව, දැහැමි
ව භෝග උපයාගෙන තමා සුවපත් කරයි ද,
පිනවයි ද, ඒ
භෝගයන් අන්‍යයන් හා බෙදාහදාගනියි ද, පුණ්‍ය කර්මයන් සඳහා
යොදවයි ද, එසේ ම ඒ භෝගයන්හි ගිජු නොවී, මුළා නොවී, නොගැලී, ඒවායෙහි ආදිනව දකිමින්, ඒවායින්
මිදීම දක්නා නුවණින් යුතු ව ඒ භෝග පරිභෝජනය කෙරේ ද, ඔහු
මේ දස කාමභෝගීන් අතරින් අග්‍ර වෙයි; ශ්‍රේෂ්ඨ වෙයි; ප්‍රමුඛ වෙයි; උත්තම වෙයි; ප්‍රවර වෙයි.” (කාමභෝගී සූත්‍රය - දසක
නිපාතය, අං.නි.)
ඉහත බුදු වදන්වලින් විස්තර වන්නේ දහමින්
පෝෂණය වූ කාමභෝගී ගිහි ජීවිතයක උතුම් ස්වභාවය යි. මේ බුදු සසුනෙහි දහම් දුටු ගිහි
ශ්‍රාවකයා ගත කරන්නේ එවන් උතුම් ජීවිතයකි. එය ‘ගිහි දිවියත් - නිවන් මගත් එක් ව යන
අවස්ථාවක්’ ලෙස හැඳින්විය හැකි ය. ඒ අවස්ථාවට
පුද්ගලයකුගේ ජීවිතය පත් වන්නේ ඔහු තුළ නිවැරදි ‘දහම්
දැක්මක්’ ඇති වූ විට ය.
දහම් දුටු පුද්ගලයා තමාගේ මෙන් ම අනුන්ගේ ද
ජීවිතවල යථා තත්ත්වය නුවණින් දකියි. තමා මෙන් ම අනුන් ද ජරා, ව්‍යාධි, මරණ, දුක් දොම්නස්වලින් ගැවසුණු තාවකාලික ජීවිත ගත කරන්නන් බව
ඔහු වටහාගනියි. එහෙයින් බුදු පියාණන් වහන්සේ වදාළා වූ අයුරින් තමා උපමා කොට අනුන්
දෙස බැලීමට ඔහු උත්සාවත් වෙයි.
තමා යම් සේ මේ ජීවිතයට ඇලුම් කෙරේ ද, මරණයට බිය වේ ද, සැපයට කැමති වේ ද, දුක පිළිකුල් කෙරේ ද, අන්‍යයෝ ද එසේ ම ය. අන්‍යයෝ
ද ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට ඇලුම් කරති;
මරණයට බිය වෙති; සැප කැමති වෙති; දුක පිළිකුල් කරති. ඒ බව
දන්නා වූ, ඒ බව නිතර මෙනෙහි කරන්නා වූ ඔහු තමාගේ සුඛ
විහරණය පතා අනුන්ට දුක් පීඩා විපත් පැමිණවීමට කැමති නො වෙයි. අනුන්ගේ ජීවිත විනාශ
කිරීමෙන්, අන් සතු දේ පැහැරගැනීමෙන්, උපයාගන්නා ‘සාහසික සැපයන්’ කෙරෙහි ඔහු බලාපොරොත්තු නො තබයි; ඒ වෙනුවට දැහැමි ව, අනලස් ව තම ජීවිතය සැපවත්
කරගැනීමට උත්සාහවත් වෙයි; එසේ ම අනුන්ගේ ජීවන අවශ්‍යතාවන් කෙරෙහි ද
සානුකම්පිත ව බලමින් තම ශක්ති පමණින් අනුන්ට පිහිට වෙයි; තමාගේ කාලයත් ශ්‍රමයත් ධනයත් තම ශක්ති පමණින් අනුන්ගේ
යහපත පිණිස යොදවයි.
මෙසේ තමාටත් තමා ඇසුරු කරන්නන්ටත් වැඩදායක
වූ දැහැමි ජීවිතයක් ගත කරන ‘දහම් දුටු සත්පුරුෂයා’ මරණින් මතු ද සුගතිගාමි ව සැනසෙන්නේ යැ යි තථාගත බුදු
පියාණන් වහන්සේ වදාළ සේක.
ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි !
උපුටා ගැනීම : http://www.namaskara.lk/…
ඔබ සියලුම දෙනාට නිදුක් නිරෝගී සම්පත
සැලසේවා!! සියලුම දෙනා අමා මහ නිවනින් සැනසෙත්වා!!
ධර්ම දානය පිනිසයි. කියවා මිතුරන් අතර
බෙදාගන්න.
ප‍්‍රශ්නය : අවසරයි ස්වාමීන් වහන්ස, පින සහ කුසලය කියන වචන දෙක අප නිතරම අසා පුරුදු වචන
දෙකක්. අප මේ වචන දෙක පිළිබඳ ඇතැම් ස්වාමීන් වහන්සේලාගෙන් විමසුවාම පින යනු ලෞකික
සැප සම්පත් උදෙසා කරන යහපත් දේ වශයෙන් සහ කුසල් යනු ලෝකෝත්තර සැප පිණිස කරන යහපත්
දේ වශයෙන් තෝරා දෙනු ලැබුවා. එසේ අප එය පිළිගැනීමේ වරදක් තිබෙනවාද?
පිළිතුර : බොහෝ දෙනෙක් මගෙන් ඔය ප‍්‍රශ්නය
අහනවා. ඔය ප‍්‍රශ්නය ආරම්භ වුන තැනත් මම දන්නවා. දකුණු පළාතේ ප‍්‍රසිද්ධ
විහාරස්ථානයෙක බොහොම දැන උගත් නායක ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් තමා මුල්වරට ඔය අදහස
බෞද්ධ ජනතාවට දුන්නෙ. අපි මේ ගැටලුව විසඳ්‍රගත යුත්තෙ අභිධර්ම පිටකයේ සහ සූත්ර
පිටකයේ මෙන්ම ති‍්‍රපිටකය පුරා දක්නට ලැබෙන හේතු නිරුක්ති සහ උදාහරණ කෙරෙහි අවධානය
යොමු කිරීමෙනුයි.
අපේ බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් හත්වැනි
වර්ෂයේදී තව්තිසා භවනට වැඩ අභිධර්ම දේශනාව පැවැත්වූවා. ඒ දේශනාවේදී ලෝකයේ තියෙන
ධර්මතාවන් ඉතුරුවක් නැතිව දේශනා කළා. සිත පිළිබඳත් සියල්ලම එතනදී දේශනා වුණා. සිත
පිළිබඳ සියලුම දේශනා තියෙන්නේ ධම්ම සංගණි ප‍්‍රකරණයෙ චිත්තෝත්පාද කාණ්ඩයෙ. ලෝකයේ
සිටින සියලුම සතුන්ගේ කුසල් සිත් එක්කාසු කළොත් චිත්තෝප්පාද විසි එකකට එකතු වෙනවා
සම්පිණ්ඩනය වෙනවා. ඒ කියන්නෙ කාමාචර මහා චිත්තෝත්පාද අටයි. රූපාවචර චිත්තෝප්පාද
පහයි.
අරූපාවචර මහා චිත්තෝප්පාද හතරයි. ලෝකෝත්තර
චිත්තෝත්පාද හතරයි. ඒ හැම තැනකම කියවෙන්නෙ කුසලා ධම්මා කුසලා ධම්මා කියලමයි.
චක්ඛුබුද්වාර සෝතද්වාරදී දොරටු හයෙන්ම මේවා සිද්ධවෙන ආකාරය දේශනා කරල තියෙනවා.
රූපාරම්මනය සද්දාරම්මනය ආදී සියල්ලෙන්ම කුසල් සිත්පහළ වෙන ආකාරය දක්වල තියෙනවා. ඒ
හැර මොනම තැනකවත් ධර්මයේ ‘පුඤ්ඤා ධම්මා’ කියල
අමුතු සිත් කොටසක් තියෙන වග මම නම් දන්නෙ නැහැ.
පුඤ්ඤ (පින) සහ කුසල් කියන වචන දෙකම ධර්මයේ
සඳහන් වෙනවා. එහෙත් ඔය වචන දෙක ධර්මතා දෙකක් හැටියට තේරුම් ගැනීම මිථ්‍යාවක්. අපි
නිදසුනක් වශයෙන් මෙසේ සිතමු. අපි හැන්දෑවේ අඳුර වැටීගෙන එන විට පහන් දැල්වීමේදී
පෙර පසු නොවී කි‍්‍රයාකාරී දෙකක් සිදු වෙනවා. එකක් අඳුර නැසීම අනික එළිය පැතිරීම
එකම පහනේ කි‍්‍රයාකාරී දෙකයි. මේක පෙර පසු නොවීම සිදු වෙනවා. ඉර පායන විටත්
එසේමයි. ඒ වාගේම එකම වස්තුවේ එකම සිතේ කි‍්‍රයාකාරීත්වයන් විවිධාකාරයෙන් සිදු
වෙනවා.
අපි පහනට නම් දෙකක් කියනවා. එළිය පතුරුවන
අර්ථයෙන් පදීපෝ, පජ්ජෝතෝ කියනවා. අඳුර නසන අර්ථයෙන් තමෝනුදො, තමංසි කියා කියනවා. පහන් පිදීමේ ගාථාවෙන් කියවෙනවනෙ
දීපෙන තමධංසිනා (අඳුර නසන මේ පහනින්) කියල. එවිට එකම පහනට ඇයි මේ නම් දෙකක්
කියන්නෙ ඒකෙ කි‍්‍රයාකාරී දෙකක් තියෙන නිසා. ඒකට අට්ඨකථාවල කියන්නේ යථාවසරලසක්ෂණ
කියල. යථාවසරසලක්ෂණ කියන්නෙ හිත ඇති හිත නැති සෑම දෙයකම තියෙනව ස්වභාවලක්ෂණ පඨවි
ධාතුවෙ තද ලක්ෂණය, තේජෝ ධාතුවේ සීතල, උෂ්ණ ලක්ෂණ, වායෝ ධාතුවේ සෙලවෙන
පිම්බෙන ලක්ෂණ තියෙනවා. යථාවසරසලක්ෂණය කියන එකේ කෙටිම තේරුම එහි ස්වභාවය අනුව නම්
තැබීම කියන එකයි. එබඳු ස්වභාව අනුව සිතට යෙදෙන නම් දහයක් තිබෙනවා.
චින්තනාර්යෙන් චිත්තං කියෙනවා. අරමුණු මැන
ගන්නා අර්ථයෙන් මනො කියනවා. මනසං කියෙන්නෙත් ඒ අර්ථමයි. අදහස් දරන අර්ථයෙන් හදයං.
පිරිසිදු අර්ථයෙන් පණ්ඩරං, ආයතනාර්ථයෙන් මනායතන, අරමුණු ගැනීමේ ප‍්‍රධාන අර්ථයෙන් මනිÁද්‍රියං, අරමුණු විශේෂයෙන් දන්නා අර්ථයෙන් විඤ්ඤාණං, අරමුණු විශේෂයෙන් දැනගන්නා රැසක් නිසා විඤ්ඤානක්ඛන්ධො, අරමුණු ආදී දැනගන්නා රැසක් නිසා විඤ්ඤානක්ඛන්ධො, අරමුණු ආදී ප‍්‍රත්‍යයන්ට සාධාරණ නිසා තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණ
ධාතු කියා, මෙසේ සිත හඳුන්වන නම් දහයක් තියෙනවා. චිත්තං, මනො,
මනසං, හදයං, පණ්ඩරං,
මනො මනායතනං, මනිÁද්‍රියං, විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤානක්ඛෙන්‍ධා, තජ්ජාමනො විඤ්ඤාණධාතු කියන කොයි නම කීවත් සිත සිතමයි.
මෙසේ මේ එකම සිතට නම් දහයක්ම ලැබුණෙ යාථාවසරසලක්‍ෂණය නිසා. ප‍්‍රඥාවට එසේ ලැබෙන
නම් තිහක් තිබෙනවා. ඒ වාගේ කුසලය හා පින කියන වචන දෙකින් එකම සිතේ කි‍්‍රයාකාරී
අර්ථ දෙකක් හඳුන්වනු ලබනවා.
‘කුස සංඛතේ පාපකේ අකුසලේ ධම්මේ සලයන්ති චලයන්ති කම්පෙන්ති
විද්ධංසෙන්තීති කුසලං’ පාප ධර්මයන්ට කියනවා කුස කියල
නින්දිතාර්ථයෙන්. අනික සැපය කපාදමන අර්ථයෙන් ද කුස කියා කියනවා. සියලු සම්පත්
විනාශ කරන අර්ථයෙන් ද පාපයන්ට කුස කියනවා. කුස නම් වූ අකුසල කර්ම කපා දමන්නේ සොලවා
දමන්නේ, කම්පා කරන්නේ, සුනු
විසුනු කරන්නේ යම් ධර්මතාවක්ද එය කුසල කියා හඳුන්වනවා. සිතේ පහළවීමට තියෙන අකුසල්
නසන අර්ථයෙන්ද කුසල් නම් වෙනවා.
එතකොට පුඤ්ඤ හෙවත් පින් කියන එකේ තේරුම
මෙහෙමයි. හදයං පුනාතීති පුඤ්ඤං චිත්ත සන්තානය පිරිසුදු කරන අර්ථයෙන් පින කියල
කියනවා. සමහරු මේක තෝරනවා සිත පිනවීම පිනය කියලා. එසේ තේරීම වැරැදියි. හදයං
පුනාතීති පුඤ්ඤං කියන්නෙ පිනවීමක් ගැන නෙමෙයි. සිත පිරිසුදු කරන අර්ථයෙනුයි පින
කියන්නෙ.
පිනවන අර්ථයක් මෙහි තියෙනවා නම් පීනේතීති
පුඤ්ඤං වෙන්න ඕනනෙ. සිතේ හට ගන්න තියෙන ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහාදී ක්ලේශ ගති දුරුවීම කුසල නම් වන අතර සිත පිරිසුදු
වීම පින් නමින් හඳුන්වනු ලබනවා. එකම වෙලාවෙ එකම සිතින් මේ දෙකෙම කෙරෙනවා. අර එළිය වැටීමයි අඳුර නැසීමයි වගේ, සිතේ පහළවීමට තිබෙන ලෝභාදී උපක්ලේශයෝ පහළ නොවෙන කොට සිත
පිරිසිදු වෙනවා. මළ බැඳෙන අපිරිසිදු පිත්තල භාජනයක් යම් කිසි දෙයකින් පිරිසුදු
කරනවා. එවිට මොකද වෙන්නෙ කහට දුවිලි පැල්ලම් ඔක්කොම ඉවත් වෙලා පිරිසුදු වෙනව
දීප්තිමත් වෙනවා. ඒ වගේ කුසල් සිතෙන් ඔය කි‍්‍රයාකාරි දෙකම සිදු වන බැවින් ඒකට
කියනවා පිනය, කුසලය කියලා. ඒක නම් දෙකක් මිසක් ධර්මතා
දෙකක් නෙමෙයි.
දැන් සමහර කෙනෙක් ලෞකික සම්පත් උදෙසා කරන
යහපත් දේ පිනයි, දස කුසලධර්ම කුසලයි කියල ඔහොම තෝරන්න යනව.
දාන සීල, භාවනා, අපචායන, චෙය්‍යාවච්ච ඔය ඔක්කොම සම්මුති නාම පමණයි. ඒවට දස පුන්‍යකි‍්‍රයා
කීවට එතැන කුසල අර්ථය තියෙනවා. දානෙ දෙන විට සිත පිරිසිදු වෙනව. එනිසා පින, දානය දෙන විට සිතේ කෙලෙස් නැති වෙනවා. එක කුසලය, භාවනාව උනත් එහෙමයි. භාවනා කරන්න කරන්න සිත පිරිසිදු
වෙනවා, කෙලෙස් නැති වෙනවා.
එවිට එතැන කුªසල
අර්ථය සහ පින් අර්ථය තියෙනව. අනිත් ඒවත් එහෙමයි. පානාතිපාතා වේරමණි කියන විට දස
කුසල ධර්මයෙන් එකක්. සතුන් මැරීමෙන් වළකින්නෙමි යි කියන විට සිත පිරිසුදු වෙනවා.
කෙලෙස් නැති වෙනවා. එය පිනක් කියන්නත් පුළුවන් කුසලයක් කියා කියන්නත් පුළුවන්.
ඉතිං ඔය අර්ථ විග‍්‍රහයකරනවා විනා මේක දෙකක් හැටියට ගන්න ගියොත් එය මිථ්‍යාවක්
වැරදීමක් බව අප තේරුම් ගන්න ඕන. එසේම මෙය අන් අයට නිවැරැදිව ප‍්‍රකාශ කරන්නත් ඕන.
සිත පිරිසුදු කරන අර්ථයෙන් පින කියනවා. කෙලෙස් නැති කරන අර්ථයෙන් කුසල කියනවා. පින
කීවත් කුසලය කීවත් ධර්මතා වශයෙන් එකක් මිස දෙකක් නෙමෙයි.
ප‍්‍රශ්නය : කෙනෙකු රැස් කළ පින් අන් අයට
අනුමෝදන් කිරීම අප අසා පුරුදු දෙයක්. දස පින් කිරියවත් පිළිබඳ කතා කිරීමේදී
පත්තිදාන යනුවෙන් එය හඳුන්වනවා. පින් අනුමෝදන් කිරීමට අනුමෝදන් වීමට
පිළිවන්වන්නාසේම පාපයත් අනුමෝදන් කිරීමට සහ අනුමෝදන් වීමට හැකිද ?
පිළිතුර : පින් අනුමෝදන් කරන්න පුළුවන් වගේම
පාපයත් අනුමෝදන් කරන්න පුළුවන්. දැන් බලන්න අපේ සමහර පැරැණි අය කියනවා මං ඉසේ කෙස්
ගානට ගෝණ්නු මරල තියෙනව. මම ඉසේ කෙස් ගානට රා බීල තියෙනව. ඒක අහන තවත් වෙන
මනුස්සයෙක් හරි මිනිහෙක් තමයි කියල බොහොම සතුටු වෙනව. අන්න අකුසල් අනුමෝදන් වුනා.
ගාථාවකුත් ඕන නම් හදා ගන්න පුළුවන්. කෙනෙක් කියනව මම අර මිනිහට හොඳ පාඩමක් අද
ඉගැන්නුවා. ගහල ඇට කටු කුඩුවෙන්න තරම් දඬුවම් දුන්නා කියල. ඒක අහන ;කනා
කියනව බොහොම හොඳයි. එයාට ඔහොම කරල මදි මරන්නයි වටින්නෙ මමත් හිටිය නම් දෙකක් අනිනව
කියල. අන්න පව අනුමෝදන් වුණා. ත‍්‍රස්තවාදියෙක් වෙඩි තියල මරල දැම්ම කිව්වම අපේ
සිංහලයො බොහොම සතුටුවෙලා අර පාපය අනුමෝදන් වෙනවා. අනවබෝධය නිසා අද බොහෝ දෙනෙක්
පින් අනුමෝදන් වීමට වඩා කරන්නෙ අනුන්ගෙ පව් අනුමෝදන් වීම.
බෝසතාණන් වහන්සේ පෙර ජාතියක මාළු මරණ කුලයක
උපන්නා ගඟක් අයිනෙ. එක දවසක් තවත් ළමයි සමඟ මාළු මරණව බලන්න ගියා. ගිහින් බැලුවාම
එදා එම ගමේ නෑයෝ පෙර දවසෙ ගඟට වස වගයක් දාලා විශාල ප‍්‍රමාණයක් මාළු ගොඩ දාල. ඒ
දැකල මේ බෝසත් දරුව කියනව අද නම් හරිම හොඳයි ලොකු මාළු ගොඩක් ගොඩදාල කියල. අන්න
පාපය අනුමෝදන් වුණා. ඒ පාපය අනුමෝදන් වීම නිසා බුදු බවට පත්වීමෙන් පසුවත් හිස
රදයක් පැවති බව ධර්මයේ සඳහන් වෙනව. මෙසේ අකුසලය අනුමෝදන් වෙන්න ඕන තරම් පුළුවන්.
කුසලය නිසා කුසල් සිද්ධ වෙනව. අකුසලය නිසා
අකුසල් සිද්ධ වෙනව. ඒ වගේම අකුසලය නිසා කුසල් සිද්ධ වෙනව. අකුසලය නිසා අකුසල්
සිද්ධ වෙනව. ඔය ක‍්‍රම හතරම ලෝකෙ පවතිනව.
යම්කිසි පුද්ගලයෙක් දානයක් දෙනවයි කියල
හිතමුකො. තවත් කෙනෙක් එය බලා අනේ සාදු සාදු කොච්චර වටිනා පිනක් ද කෙළේ කියල සතුටු
වෙනව. අන්න කුසලයෙන් කුසලය සිද්ධවුණා. එබඳු පින්කමක් දැකල තව සමහර විට කෙනෙක්
අපොයි ඔය උපාසකයගෙ හැටි මම දන්නව දැන් ඔය පන්සල් ගියාට එයා මහ කපටියෙක්, පව්කාරයෙක්, මහා බොරුකාරයෙක් සල්ලිකාර
කමට මාන්නෙට කරන වැඩ කියල හිත නරක්කර ගන්නවා. අනුන් කරන කුසලය නිසා තමා අකුසලයක්
කර ගන්නවා.
තව කෙනෙක් අපි හිතමු. යම් අකුසලයක් කරනව. එය
අහන්න දකින්න ලැබුනම අනේ ඒ මනුස්සය මොනතරම් අපරාධයක්ද කෙළේ. මේ උදවියට කල්‍යාණ මිත‍්‍ර
ආශ‍්‍රය ලැබී ධර්මය අවබෝධ වී මේ අකුසල් වලින් මිදේවා. සුගති මග නිවන් මග ලැබේවා
යනාදී වශයෙන් ඒ උදවියට මෛතී‍්‍ර කරල මම නම් කවමදාවත් මෙබඳු පාපයක් කරන්නෙ නැහැ.
සසර වසන තුරු මගෙන් මෙබඳු පාපයක් සිදු නොවේවා. කියල හිතල අනුන්ගෙ අකුසලයෙන් තමා
කුසලයක් සිදු කරගන්නවා. අකුසල් කරන දුසිරිතේ හැසිරෙන කෙනෙක් පිළිබඳ අහන්න දකින්න
ලැබුනම අර මුලින් කීව වාගෙ හරිම වටිනව බොහොම හොඳයි එහෙම කරපු එක මමත් හිටියනම්
ඒකමයි කරන්නෙ කියල අනුන් කළ දේ අනුමත කරනව. එයින් අනුන්ගෙ පාපයට තමනුත් සම්බන්ධ
වෙනවා. පාපයෙන් පාපයක් සිදු කර ගන්නවා.
බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනාකොට වදාළ, කුසල් සංස්‌කාරයන්ට අදාළ ධර්මයන් නොදන්නා නිසාම, මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය පෝෂණය කරමින්, කර්මය කර්මඵල විශ්වාසයන්ට පහරදෙමින්, දානයේ ශීලයේ ආනිසංශ කෙරෙහි විශ්වාසයෙන් බැහැරවෙමින්, තෙරුවන්ට ගරු නොකරන, සද්ධර්මයක්‌ ශ්‍රවණය
නොකරන, පන්සලකට ආරණ්‍යයකට නොයන, සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයේ වටිනාකම ගැන දශමයක්‌වත් නොදන්නා
පිංවතුන්, මිථ්‍යාදෘෂ්ටියේ ඵලයන්, ධනාත්මක වටිනාකම් හැටියට සමාජගත කිරීමේ මාරපාක්‍ෂික ක්‍රියාදාමයන්, පිංවත් ඔබ විසින් නුවණින් හඳුනාගැනීම, ඔබේ සම්මා දිට්‌ඨියේ අර්ථයන් දියුණුකොටගැනීමට ඔබට
පහසුවක්‌ වෙනවා.
සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයට හිතැති, ගිහි පිංවත් ඔබ, ඔබේ ජීවිතයේ ප්‍රමුඛතාවය, මේ උතුම් සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයේ අර්ථයන්ගේ පෝෂණය උදෙසාම
ලබාදෙන්න. සමාජයේ ජීවත්වෙන ලොකු කුඩා කව්රුන් වේවා, ඔහු
තෙරුවන් කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාවක්‌ නැති කෙනෙක්‌නම්, පන්සලකට ආරණ්‍යයකට නොයන
කෙනෙක් නම්, ශීලයට වටිනාකමක්‌ නොදෙන, සංඝරත්නයට දන් නොදෙන කෙනෙක් නම්, සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයේ ආරක්‍ෂාවට මූලිකත්වය නොදෙන කෙනෙක්
නම්, පිංවත් ඔබ කරුණාකර ඔහු සමග නොගැටෙන්න. ඔහු තුළින් මිථ්‍යාදෘශ්ටිකභාවයේ
හැඩරුව හඳුනාගන්න. එම පිංවතුන්ගේ අදහස්‌වලට වටිනාකමක්‌ දෙන්න එපා. එවැනි
පිංවතුන්ලාව මගහැර යන්නය කියලා බුදුරජාණන්වහන්සේ දේශනා කරනවා. ඔබ නොදන්නාභාවය
නිසාම, ආවේගශීලීභාවය නිසා, එවැනි මිථ්‍යාදෘශ්ටික අදහස්‌වලට අනුකූලත්වය දැක්‌වුවහොත්
ඔබ තුළත් නැති ලෝභ සිත් ඇතිවෙනවා. නැති ද්වේශ සිත් ඇතිවෙනවා. නැති මෝහ සිත්
ඇතිවෙනවා. අවසානයේ අනුන්ගෙන් පළිගැනීමට ගොස්, තමන් සකස්‌ කරගන්නා
අකුසල් හේතුවෙන් තමා නොදැනුවත්ව තමාගෙන්ම පළිගන්නවා.
බුදුරජාණන්වහන්සේ දේශනා කරනවා 'මහණෙනි, යම් දවසක් එනවා, මහා සාගරය වියළී සිඳී
යනවා. මහපොළොව අළු දුහුවිලි ගොඩක් වෙනවා. මේ සියල්ලම මේ ආකාරයෙන් වියළී , සිඳී ගියත්, සත්වයාගේ කර්මය නම් සිඳී
වියළී නිමාවට පත්නොවෙනවා'ය කියලා.
භික්‍ෂුවක්‌ උතුම් සමාධියෙන් පසුවෙනකොට, උන්වහන්සේට ලෝකයේ එක් විනාශකාරී ස්‌වභාවයක්‌
අරමුණුවෙනවා. උන්වහන්සේට දේශසීමා,
සීමා මායිම්, තාප්ප
වැටකඩොලු කිසිවක් නැති මහපොළොවක්‌ අරමුණු වෙන්නේ. ගහක්‌ කොළක්‌, කන්දක්‌, ගල්පරයක්‌ නැති, ඇළක්‌ දොළක්‌, ගංගාවක්‌, මහසාගරයක්‌ නැති මහපොළොවකුයි අරමුණුවෙන්නේ. මුළු පරිසරයම
දුමෙන් වැහිලා. දුම තුළින් භික්‍ෂුවට පරිසරය විනිවිද පෙනෙනවා. තද කළු විෂම දුමක්‌
නොවේ තිබෙන්නේ. ලා කළු සහ අළු පැහැති දුමක්‌ පෙනෙන්නේ. තදින් පිච්චී ගිය කුට්‌ටි කුට්‌ටි
කොටස්‌ හැටියට ආකාසයේ කෑලි කඩාගෙන වැටෙනවා. ඒවා කැඩී ඒවා ආකාසය තුළදීම අළු
දුහුවිලි බවට පත්වී පරිසරයට, මහපොළොවට එකතුවෙනවා. මෙම කඩාවැටෙන කුට්‌ටි
භික්‍ෂුවට පෙනෙන්නේ, යම් ඝන දෙයක් හොඳටම දැවුණාට පසුව, සකස්‌වෙන අළු කුට්‌ටි ස්‌වභාවයට. එවැනි අළු කුට්‌ටි දහස්
ගණනක් භික්‍ෂුවට දර්ශනය වෙනවා. පරිසරය තුළ වේගවත් ක්‍රියාකාරීත්වයක්‌ සිද්ධවෙනවා.
ස්‌වභාවිකවම. අළු දුහුවිලි විනා,
අඟූරු කැබැල්ලක දෙයක්‌වත් භික්‍ෂුවට අරමුණු
වෙන්නේ නැහැ. පස්‌ කැබැල්ලක්‌වත්,
ගල් කැබැල්ලක්‌වත් අරමුණුවෙන්නේ නැහැ.
සියල්ල පිළිස්‌සී ගොසින්. සියල්ල අළු දුහුවිලි ලෙසයි පෙනෙන්නේ. භික්‍ෂුවක්‌ උතුම්
සමාධියෙන් දැකපු මේ දර්ශනය අතීතයේ සිදුවූ කල්ප විනාශයක අවසාන ජවනිකාවක්‌ කියලයි එම
භික්‍ෂුව විශ්වාස කරන්නේ. භික්‍ෂුවක්‌ දකින මේ කල්ප විනාශයේදී, මුළුමහත් මහපොළොවම සමතලා බිමක්‌ බවට පත්වෙනවා. ගල් කඳු
පවා දැවී අළු බවට පත්වෙලයි තිබෙන්නේ. මේ දර්ශනය දැකීමට පෙර භික්‍ෂුව සිතාගෙන
සිටියේ යොදුන් අසූහාරදහසක්‌ ගැඹුරු මහා සාගරයේ පිහිටි මහාමේරු පර්වතය, මහා සාගරයම සිඳී ගිනිගෙන විනාශ වුණාට පස්‌සේ, සිඳීගිය මහා සාගරය තුළ ගැඹුරු අගාධයක්‌ ලෙසින් පෙනෙනවාය
කියලා. එහෙත් භික්‍ෂුව උතුම් සමාධියෙන් දකින්නේ, මුළු
මහා සාගරයම සිඳීගියත්, එම සිඳීගිය මහා සාගරයේ යොදුන් අසූහතරදහසක්‌වූ
ගැඹුර අළුවලින් පිරීගොස්‌ තිබූ ආකාරයක්‌. මොකද ජලය සිඳුණු සාගරයක්‌ භික්‍ෂුවට
අරමුණුවෙන්නේ නැහැ. සමතලා පොළොවක්‌ පමණයි අරමුණු වෙන්නේ. ඒ කියන්නේ ජලය සිඳීගිය
මහා සාගරයේ හිස් ස්වභාවය, මහාමේරුව ගිනිගැනීම නිසා කඩාවැටෙන අළුවලින්
පිරීගොස්‌ මුළුමහත් පොළොවම සමතලා බිමක්‌ වශයෙනුයි භික්‍ෂුවට අරමුණු වෙන්නේ.
මෙතැනදී භික්‍ෂුව අත්දැකීමෙන් දකිනවා, මහාමේරු පර්වතයත්, මුළු මහපොළොවේ ස්‌වභාවික
පරිසරයත් ගිනිගෙන විනාශවීමෙන් පසුව, බොහොම ඝන අළු තට්‌ටුවක්‌
මහපොළොව මතුපිට සමතලා ආකාරයට පිහිටනවා කියලා. මහ පොළොව සහ සිනේරු පර්වතයේ, ගල් වැලි පස්‌ සහිත රස පොළොවේ සාරය ඉරවල් හතක
උෂ්ණත්වයෙන් පිච්චී, මහ පොළොව මත ඇතිවන ඝන අළු තට්‌ටුවයි, ඉනික්‌බිති මහා වැසි පතිතවී, ඇතිවෙන රසායනික හෝ ස්‌වභාවික වෙනත් ක්‍රියාවලියක්‌ නිසා, රසැති යෝගට්‌ එකක් සේ මහපොළාව මත මිදෙන්නේ. මෙවන්
හේතුඵල ධර්මයන්ගේ විශ්මිත යථාර්ථයක්‌ වූ කල්ප විනාශයකුයි තම සමාධියෙන් එම භික්‍ෂුව
විසින් දර්ශනය කරගත්තත්, එම දර්ශනය එම භික්‍ෂුවට තවත් එක් අතීත පංච
උපාදානස්‌කන්ධයක්‌ පමණක්‌මයි. දැක්‌කා කියන තැන එම භික්‍ෂුව නැවතිලා, එය හුදු හේතුඵල ධර්මයක්‌. බුදුරජාණන්වහන්සේට නමස්‌කාර
වේවා. ඔබ වහන්සේමයි මාර්ගය වූයේ.
භික්‍ෂුව අතීත කල්ප විනාශයන්
පිළිබඳව යම් චිත්‍රයක්‌ ඔබට සටහන් කළේ, මේ සංස්‌කාරයන්ගේ අනිත්‍යභාවය මතුකොට පෙන්වන්න. කල්ප විනාශයේ උෂ්ණත්වය, දුම, කෑලි පිපිරී මහාමේරුව අළු කුට්‌ටි වශයෙන් මහපොළොව මතට කඩා වැටීම කියන කාරණය
භික්‍ෂුවට සිහිපත්වෙන්නේ, ඒ කටුක වියළි, උණුසම් පරිසරය තුළ පිංවත් ඔබත් මමත් පිච්චි පිච්චී
අමනුෂ්‍යයන් හැටියට වින්දා වූ දුකයි. කෝටි ප්‍රකෝටි කීයක්‌ සත්වයින් මේ දුක්‌ගිනිවලට
පිච්චෙමින්, මැරෙමින්, ඉපදෙමින් දුක්‌විඳින්න ඇතිද? පිච්චීම වැඩිවෙනකොට, අකුසල මූලයන් වැඩිවෙනවා. අකුසල් මූලයන් වැඩිවෙනකොට මරණය වේගවත් වෙනවා. නැවත
නැවත මේ ක්‍රියාවලියම සිදුවෙනවා. කල්පයක්‌ තුළ කරගත්තාවූ මහාමේරුපර්වතය වැනි
අකුසල් කන්දක්‌ සත්වයාට කල්ප විනාශයකදී විපාක දෙනවා. පිංවත් ඔබ කලකිරෙන්න. අසාධාරණ
ලෝකයක්‌ මේක. මනුෂ්‍යකමක්‌ නැති ලෝකයක්‌ මේක, කෘතවේදීත්වයක්‌ නැති ලෝකයක්‌ මේක, අසත්පුරුෂ මාරයාට අයිති ලෝකයක්‌ මේක. සශ්‍රිකභාවය, ධනවත්භාවය, රූමත්භාවය, උගත්භාවය, කුලවත්භාවය පෙන්වලා ඒවා කෙරෙහි කාමච්ඡන්දයන් සකස්‌කොටදීලා, අකුසලයට යොමුකරලා, කල්ප ගණන් සුගතිය දුගතිය අතර දෝලනය කරලා, අවසානයේ පුච්ච පුච්චා මරාදමනවා.
බෞද්ධයා - The Buddhist.
වනවැසි බුද්දකතිස්ස තෙරනම තරුණ කාලයේදීම
රහත් බවට පැමිණියේය. එතුමා " ඉදින් මම නගරයක හෝ ගමක වසන්නෙම් නම් ඉගැන්වීම්
ආදි පලිබෝධ ඇ...තිවන්නේය, එබැවින් වනයක ගොස්
වසන්නෙමි" යි සිතා ආරණ්‍යගත විය. එකම පවුලක් තෙරුන්ට තිස් අවුරුද්දක් උපස්ථාන
කළේය. තෙරනම තමාගේ ආයුෂ පවත්නා ප්‍රමාණය බලා ගෘහපතියාට " අද ඔබ පමණක් විහාරයට
යා යුතුය; අන්‍යයන් නොයායුතුය" යි කීය. " ස්වාමීනි ඔබ
වහන්සේ කියන දෙයක් කරන්නෙමි" යි කීවිට එසේ නම් වෑය ද පොරොව ද රැගෙන එවයි
තෙරනම කීය. ගෘහපතියා ඒ කීසේ විහාරයට ගියේය. තෙරනම දර කපා ගෙනවුත් ගලඋඩ ගොඩගසව යි
කීවිට උපාසකයා එසේ කළේය.
තෙරනම මැටිපාත්‍රය ලෑලි ඇදයට නවා තබා ගණ්ඨිය
ගැටගසා ඒ ලෑලි තට්ටුව මත්තේ පලග බැද හිදගෙන පිරිනිවියේය. උපාසකයා මැදරැය දක්වා දර
කපා මහත් දරගොඩක් ගසා නොකල්හි ගමට යා නොහැකැයි සිතා වනමෘගයන්ට භයින් තෙරුන්ගේ
කුටියටම ඇතුල් වී නිදා ගත්තේය. මධ්‍යම රාත්‍රියේදී තෙරනම පිරිනිවියේ යි දේවතාවෝ
මිනිසුන්ට දැන්වූහ. මිනිස්සු කල් ඇතිවම ආදාහනේත්සවය පැවත්වීම සදහා මල්-සුවද-වස්ත්‍ර
ආදිය රැගෙන පිටත් වූහ. උපාසකයා ද උදෑසනින් නැගිට තෙරුන් පිරිනිවි බව නොදැන ආශ්‍රමයෙන්
පිටවී තෙරනම සුදුසු කාලයේදී ගෙදරට එනවා ඇතැයි සිතමින් සිය නිවස දෙසට ගියේය. ඒ යන
හෙතෙම අසපුවට යන මිනිසුන් දැක "කොහි යව්දැ" යි විචාරා තෙරුන්ගේ ආදාහනය
කිරීමට යන්නෙමු" යි කීවිට " තෙරනම ජීවත්ව සිටී; මම දැන් එතැන සිට එමි" යි උපාසකයා කීය. " ඔබ
නොදත්තෙහි" යයි කියමින් මිනිසුන් ඒ දෙසටම යනවිට සැක සිතූ හෙතෙම එසේත් විය
හැකැයි කියමින් මිනිසුන්ගේ ඉදිරියෙන් ඉදිරියෙන් ගොස් තෙරුන්ගේ ආස්වාස ප්‍රාස්වාසයන්
නැති බව දැන මුලින් කපා දැමූ ගසක් මෙන් බිමවැටී හඩන්ටත් පෙරළෙන්ටත් පටන්ගෙන "
අවුරුදු තිහක් උපස්ථාන කළ මට නොදන්වා කිසිවක් නොකියා පිරිනිවියේය" යි විලාප
කීය.
ශක්‍රතෙමේ විශ්වකර්මයා ලවා දොරටු පසක් ඇති
කුළුගෙයක් මවා නන් අබරණින් සැරසුණු දේවතාවන්ට එය ඔසවාගන්ට සලස්වා කැපකරු උපාසකයා
විසින් ඔසවන ලද මෘතදේහය කුළුගෙයි තබ්බවා සත්දවසක් පූජෝත්සව පැවැත්වීය. නැවත
තුන්දිනක් මුළුල්ලේ දිවසදුන් සුණු ද මදාරා - කොබෝලීල - පරසතු මල් ද අහසින්
වැටීමෙන් කුළුගෙය හාත්පස යොදුන් තුනක පෙදෙස වැසී ගියේය. යම් යම් ගස් කොඩි දරන්නට
තරම් ශක්තිමත් වූවාහු නම් ඒ ගස්වල දිව්‍යවස්ත්‍රයෙන් සෑදූ කොඩි එල්වන ලදහ. දිව්‍යතූර්යනාදයෝ
පැවැත්තාහ. දෙවියෝ මිනිසුන්ට පෙනෙමින් සිටියාහ. සත්දිනක් මුළුල්ලේ සාපිපාසාවක් හෝ
මලමූත්‍ර පහකිරීමක් හෝ නොවීය. දරසෑයමත්තෙහි සදුන් සුණු විසුරුවා ගිනි දැල්වූහ.
මෙසේ දෙවිමිනිස්සු එතුමන්ට මහත් සත්කාර සම්මාන දැක්වූහ.
ඒ තෙරුන්ගේ පූර්වකර්මය මෙසේයි:- මින්පෙර
භවයකදී හෙළදිව උපන් හෙතෙමේ ගොපලු දරුවෙක් විය. ගවයන් රැකි හෙතෙම වැලිවලින් චෛත්‍යයක්
සාදා නොයෙක් වනමල් එක්කොට එයට පුදා උණකිලිල්වලින් කොඩි සාදා බැද බටලී නලාවක් පිඹ
තමාගේ බඩ බෙරයක් මෙන් සිතා වාදනය කෙළේය. ඒ උණකිලිල්කොඩිවල විපාකයෙන් දිව්‍යමය කොඩි
පහළ වූහ. බටලි නලාව පිඹීම නිසා දිව්‍ය තූර්යනාද ඇති වූහ. මල් පිදීමේ අනුසසින් දිව්‍යමය
මල් වැටුණාහ.
-------
පුලින (වැලි) ථූපිය ථෙරාපදානය -> http://pitaka.lk/47178/cs,aps
57
’’හිමවතට නුදුරෙහි යමක නම් පර්‍වතයක් විය.
(එහි) මට මැනවින් කරන ලද අසපුවක් විය. පන්සැලක්ද මොනවට නිම කරන ලදී.
58
’’(මම) නම්න් නාරද නම්වූ, උග්‍ර තපස් ඇති ජටිලයෙක් වෙමි. තුදුස් දහසක් ශිෂ්‍යයෝ මා
පිරිවරත්.
59
’’මම එකල්හි විවේකව හුන්නේ, මෙසේ සිතීමි. සියළු ජන තෙමේ මා පුදයි. මම (කිසිවෙකුට)
කිසිවක් නොපුදමි.
60
’’මට කිසි ඔවා දෙන්නෙක්ද නැත. (කිසිවෙකුට කරන)
කිසි වතාවතකුදු නැත. මම ආචාර්‍ය්‍ය, උපාධ්‍යාය විරහිතව වනයෙහි
වෙසෙමි.
61
’’මම යමෙකු වෙත එළඹෙන්නේ නම් හේ (මා කෙරෙහි)
ගුරුවරයෙක යන සිත උපදවා ගන්නේය. මට එබඳු ගුරුවරයෙකු නැත. වනයෙහි විසීම නිරර්ත්‍ථකය.
62
’’මම එසේ ගරුභාවනීයවූ උතුමෙකු සොයන්නෙමි.
(එබඳු උතුමෙකු) ඇසුරු කෙළේ වසමි. එවිට (කිසිවෙක්) (මට) නොගරහන්නේය.
63
’’නොගැඹුරු ඉවුරු ඇති, මනාවූ කුඩා තොටුපොල ඇති, මනොඥවූ
සුදෝ සුදු වැලිතලාවන්ගෙන් ගැවසීගත් කුඩා ගඟක් මගේ අසපුවට නුදුරෙහි විය.
64
’’(එය) අමරිකා නම්වූ නදියකි. එකල්හි මම (එතැනට)
එළඹ, වැලි එකතුකොට වැලි සෑයක් (පුලින චෛත්‍යයක්) කෙළෙමි.
65
’’භවය කෙළවර කරන්නාවූ යම් ඒ සර්‍වඥ මුනිවර
කෙනෙක් වෙත් නම් මෙබඳුවූ සෑයක් (තනන්නේ) උන්වහන්සේ නිමිතිකොට මම මේ සෑය කරමි.
66
’’වැලිගොඩෙහි සෑයක් කොට මම ස්වර්‍ණ නිර්‍මාණය
කෙළෙමි. රන් කිකිණි මල් තුන් දහසක් පූජා කෙළෙමි.
67
’’හටගත් ප්‍රීති ඇත්තේ, බඳින ලද ඇඳිලි ඇත්තේ සවස හා උදයෙහි නමදිමි. සම්බුදුන්
හමුයෙහිදී මෙන් පුලින චෛත්‍යය (වැලි සෑය) වඳිමි.
68
’’යම් කලෙක්හි ගිහිගෙට අයත් ක්ලේශ විතර්‍කයෝ
හටගනිත්ද, එකෙණෙහි සර්‍වඥ ස්ථූපය සිහි කරමි. ප්‍රත්‍යවෙක්‍ෂා
කරමි.
69
’’සාර්ත්‍ථවාහකවූ, විනායකවූ බුදුරජුන් ඇසුරුකොට වසන්නේ, ක්ලේශයන්හි ගැටී වසන්නෙහි නම් නිදුකාණෙනි, (එය) ඔබට නුසුදුසුය.
70
’’එකල්හි සෑය සිහිකළ කෙනෙහි මාගේ සිත්හි ගෞරවය
ඇතිවේ. අකුස්සෙන් පෙළන ලද ඇතෙකු මෙන් මිත්‍ථ්‍යා විතර්‍කයන් දුරු කෙරෙමි.
71
’’මෘත්‍යුරාජයා මෙසේ වසන්නාවූ මා වැසීය. මම
එහි කළුරිය කළේ, බඹලොවට ගියෙමි.
72
’’මම එහි දිවි ඇතිතාක් වසා, තාවතිංස දෙව්ලොවෙහි උපනිමි. අසූවරක් දේවේන්‍ද්‍රව දිව්‍ය
රාජ්‍යය කරවීමි.
73
’’මම තුන්සිය වරක් සක්විති රජ වීමි. (කරවන ලද)
මහත්වූ ප්‍රදේශ රාජ්‍යය ගණන් වශයෙන් (මෙතෙකැයි) ගිණිය නොහැකිය.
74
’’මම එම පිදූ කිංකිණි පුෂ්පයන්ගේ විපාකය අනුභව
කරමි. භවයෙහිදී සියක් දහසක් කිරි මව්වරු මා පිරිවරත්.
75
’’සෑය පිළිදැගුම් කරන ලද බැවින් දැලි කුණු
නොතැවරේ. සිරුරෙහි ඩහ නොවැගිරෙයි. මම ප්‍රභා සහිත (පැහැපත්) වූයේ වෙමි.
76
’’ආශ්චර්‍ය්‍යයකි, මා විසින් මැනවින් කරන ලද සෑයකි. (එසේම) ඇමෙරිකා නදියද
මැනවින් දක්නා ලදී. වැලිතලාවෙහි සෑයක් කොට අචලපදය වූ නිවණට පැමිණියේ වෙමි.
77
’’කුසල් කරනු කැමැත්තාවූ (නිර්වාණ) සාරය
ගන්නාවූ සත්ත්‍වයා විසින් (එයට) මෙය කෙතය, මෙය නොකෙතයයි (වෙන්කොට
ගතයුත්තක්) නැත. ප්‍රතිපත්ති තොමෝම අර්ත්‍ථසාධක වන්නීය.
78
’’බලවත් පුරුෂයෙක් තෙම සාගරය තරණය කරන්නට
උත්සාහ කරන්නේද, යම්සේ (හේ) කුඩා දඬු කැබැල්ලක් ගෙන මහ සයුරට
පණින්නේ නම්, මම මේ දඬු කැබෙල්ල නිසා මහ සයුර තරණය
කරන්නෙමැයි උත්සාහයෙන්ද, වීර්‍ය්‍යයෙන්ද (එම) මනුෂ්‍යතෙම සයුර කරණය
කරන්නේය.
79
80
’’එසේම මා විසින් යම් කර්‍මයක් කරන ලද නම්
(එය) කුඩාය. ඉතාම සුළුය. (එහෙත්) එම කර්මය නිසා සසර ඉක්මවීමි.
81
’’එම කුශල මූලයෙන් මෙහෙයන ලදුයේ, අන්තිම භවය පැමිණි කල්හි, පළමුකොටම
සැවැත්නුවර ආඪ්‍යවූ මහාසාර කුලයෙහි උපන්නේ (වෙමි.)
82
’’මාගේ දෙමාපියෝ සැදැහැත්තාහුය. බුදුරජුන්ගේ
සරණ ගියෝය. මේ දෙදෙනාම දක්නා ලද (නිර්වාණ) පදය ඇත්තෝය. ශාසනයටද අනුව පවතිත්.
83
’’(ඔවුහු) බෝධියෙහි පතුරක් ගෙන රන් සෑයක්
කරවූහ. බුදුරජුන්ගේ හමුවෙහි උදේ සවස නමස්කාරද කෙරෙත්.
84
’’පොහෝ දිනයෙක්හි ස්වර්‍ණ ස්තූපය පිටතට
ගන්නාහුය. බුදුරජුන්ගේ ගුණ කියමින් ත්‍රියාම රාත්‍රියම ගත කළාහුය.
85
’’මම (ස්වර්‍ණ) ස්තූපය දැක, ඒ සමගම පුලින චෛත්‍යය (අතීතයෙහි පිදූ වැලි සෑය) සිහි
කෙළෙමි. එම අසුනෙහිම හිඳ රහත් බවට පැමිණියෙමි.
දෙවිසිවන බණ වරයි.
86
’’එම වීරවූ ( බුදුරජුන්) සොයන්නේ, ධර්ම සේනාපතීන් වහන්සේ (සැරියුත් තෙරුන්) දුටිමි.
ගිහිගෙන් නික්ම උන්වහන්සේගේ සමිපයෙහි පැවිදිවීමි.
87
’’උත්පත්තියෙන් සත් හැවිරිදි කල්හි රහත් බවට
පැමිණියෙමි. පසැස් ඇති බුදුරජතෙම (මාගේ) ගුණ දැන (මා) උපසම්පදා කරවූහ.
88
’’මා විසින් දඟර කල්හිම (මාගේ) (නිවන් සඳහා
කළයුතු) කටයුතු නිමකරන ලදී. ශාක්‍යපුත්‍රවූ බුදුරජුන්ගේ සසුනෙහි කටයුතු දෙය අද මා
විසින් කරන ලදී.
89
’’මහා වීරවූ ඎෂීන් වහන්ස, සියළු මෛර හා භය ඉක්මවන ලදුයේ වෙමි. සියළු කෙලෙසුන්ද
ඉක්මවන ලදුයේ වෙමි. (මම) ඔබ වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක් වෙමි. ස්වර්‍ණ පුෂ්ප පූජාවෙහි මේ
විපාකයයි.
90
’’මාගේ ක්ලේශයෝ දවන ලදහ. සියළු භවයෝ නසන ලදහ.
ඇතෙකු මෙන් බැඳුම් සිඳ, ආශ්‍රව රහිතව වෙසෙමි.
91
’’ඒකාන්තයෙන් බුද්ධශ්‍රේෂ්ඨයන් වහන්සේගේ
සමීපයට මාගේ පැමිණීමක් විය. පමුණුවන ලද ත්‍රිවිද්‍යා ඇත්තෝය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ
සසුන කරන ලදී.
92
මෙහි මේ අයුරින් ආයුෂ්මත් පුලින ථූපිය
තෙරුන් වහන්සේ මෙම ගාථාවන් වදාළ සේක.
